Biblia
nr 9 (87) WRZESIEŃ 2014

W naszej epoce w przedziwny sposób Paweł „przypomniał o sobie” w postaci św. Jana Pawła II, drugiego Pawła naszych dni, który w swoich 104 pielgrzymkach zagranicznych 30 razy okrążył glob ziemski.

ks. dr hab. Roman Bogusław Sieroń

Czy Paweł lubił się uczyć?

Znał języki, Pismo Święte, dzieła klasyków greckich, prawo żydowskie i… potrafił robić namioty z kozich skór. Św. Paweł był pierwszym dobrze wykształconym apostołem.


Pomimo upływu wieków ciągle powraca postać „pierwszego po Jedynym”, głównego współautora Nowego Testamentu, Apostoła narodów i wręcz całego ówczesnego świata – św. Pawła z Tarsu, który wcześniej był faryzeuszem Szawłem. Ten „pierwszy dziennikarz chrześcijański” został nawrócony czy raczej powołany przez samego Chrystusa pod Damaszkiem. W naszej epoce w przedziwny sposób Paweł „przypomniał o sobie” w postaci św. Jana Pawła II, drugiego Pawła naszych dni, który w swoich 104 pielgrzymkach zagranicznych 30 razy okrążył glob ziemski. Imię Pawła powróci także jesienią tego roku podczas beatyfikacji drugiego papieża Soboru – Pawła VI.

 

Aby zrozumieć życie św. Pawła, trzeba się udać do jego rodzinnego miasta. Tars leży na południowym wschodzie Turcji. W czasach Jezusa był już starym miastem z czasów fenickich, leżącym nad rzeką Kydnos, podlegającym wpływom kultury greckiej. Sama nazwa miasta z języka greckiego – „uskrzydlony” – proroczo zapowiadała wielość szkół filozoficznych, które tu powstały. Za Antoniusza miasto stało się stolicą rzymskiej prowincji Cylicji. Tu urodził się Szaweł – zwany później Pawłem (Dz 9, 11; Dz 21, 39).

Wychował się w środowisku żydowskiej diaspory, na którą silny wpływ miały kultury grecka i rzymska. Doskonale władał językiem aramejskim i greckim, który w owych czasach był w powszechnym użyciu, zetknął się zapewne i z łaciną. Przodkowie Pawła uzyskali obywatelstwo rzymskie. Nie można odrzucić scenariusza, że rodzina Pawła była wcześniej związana z ruchem faryzeuszy. Ewentualne pochodzenie Apostoła z zamożnej rodziny nie jest sprzeczne z wykonywanym przez niego zawodem, polegającym na wyrabianiu namiotów z kozich skór. Każdy faryzeusz przyuczał się do jakiegoś rzemiosła, aby utrzymywać się z pracy własnych rąk. W późniejszym okresie, już jako chrześcijanin, Paweł będzie stale pracował na swoje utrzymanie, aby w ten sposób dowieść szczerości swych intencji względem zakładanych wspólnot.

 

Po ukończeniu szkół w Tarsie, między 18 a 20 rokiem życia, Paweł udał się do Jerozolimy do szkoły sławnego uczonego, faryzeusza i członka Sanhedrynu Gamaliela, który przebywał w Jerozolimie w latach 20-50 po Chr. Można przypuszczać, że szkoła cieszyła się dobrą opinią, skoro młody, ambitny i zdolny Szaweł właśnie tam pobierał nauki.

Trudno określić, jak długo Paweł słuchał nauk Gamaliela (może nawet kilka lat), łatwiej natomiast powiedzieć, czego dotyczyły wykłady mistrza. Gamaliel był znany przede wszystkim jako prawnik; możemy zatem przypuszczać, że Szaweł poświęcał znaczną część czasu na studium skomplikowanego prawa żydowskiego. Ponadto, zwyczajem ówczesnych szkół jerozolimskich, zapoznawano uczniów z dziejami narodu żydowskiego, głównie w oparciu o księgi biblijne Starego Testamentu, ze znaczącym dodatkiem interpretacji ustnej pielęgnowanej w szkołach rabinistycznych. Gamaliel widział też potrzebę znajomości dzieł greckich i zachęcał swych słuchaczy do ich solidnego studiowania. Niewykluczone zatem, że Szaweł również w Jerozolimie kontynuował studium bardzo bogatych i ciągle aktualnych dzieł greckich autorów klasycznych. O Gamalielu mówią Dzieje Apostolskie, przedstawiając go jako Żyda wręcz wzorcowego, odznaczającego się wielką wiedzą, roztropnością i tolerancją, który wobec pierwszych chrześcijan wykazuje postawę raczej przychylną niż wrogą (Dz 5, 35-39).

Św. Paweł po swoim nawróceniu pod Damaszkiem (choć chyba lepiej byłoby mówić – po odnalezieniu go przez żywego Chrystusa) tworzy podstawy teologii i etyki chrześcijańskiej. Jako faryzeusz, był znawcą Biblii hebrajskiej, a jego listy potwierdzają, iż punktem odniesienia pozostawała dla niego myśl i teologia żydowska. Paweł jest „ogniwem” łączącym epokę Jezusa i Dwunastu z czasami początków Kościoła. Teologia ukazana przez św. Pawła i jego współpracowników, obok zebranych słów Jezusa i historii o Nim, stała się główną pozycją pierwotnego chrześcijańskiego kanonu.

 

Bóg dobrze przygotował Szawła do pełnionej misji. Wyrastający w kręgu kultury żydowskiej, greckiej i rzymskiej Paweł mógł ruszyć z misją ewangelizacyjną aż po krańce ówczesnego świata, po Rzym i Hiszpanię. Jako nauczyciel narodów opierał się na osobistym świadectwie życia. W szczególny sposób cechowały go prawość, wierność podjętym zobowiązaniom i wytrwałość. Są to zalety, które trzeba wszczepiać współczesnemu młodemu pokoleniu.

Listy Pawła ukazują również jego słabe strony. Nadmierny radykalizm, ostrość w głoszeniu poglądów i zuchwałość były przedmiotem jego pracy nad sobą. Paweł z Tarsu nie był teologiem i wychowawcą teoretykiem; to praktyka życia codziennego i wewnętrzne doświadczenie wiary nadawały kierunek i dynamikę jego poglądom. Jego życie i misja – sługi Jezusa Chrystusa – zaświadczyły, że dla Boga nie ma nic niemożliwego. Współsprawca ukamienowania Szczepana sam położył głowę pod miecz, aby dać świadectwo Prawdzie.

Strona korzysta z plików cookie w celu realizacji usług zgodnie z Polityką Cookies. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do cookie w Twojej przeglądarce. OK